SHRI KURM AVTAR

 

શ્રી કૂર્મ અવતાર

  સમુદ્ર મંથનનું કારણ:-

એકવાર દુર્વાસા મુનિ પૃથ્વી પર ભટકતા હતા.  આજુબાજુ ફરતા જતા તેમણે વિદ્વાનના હાથમાં બાળ જેવા ફૂલોની દિવ્ય માળા જોયેલી.  તે દિવ્ય માળાની સુગંધથી વન સુગંધિત બની રહ્યું હતું.  ત્યારે દુર્વાસા જી એ ઉમદા વલણ સાથે, તે સુંદર માળા જોઈને તેમને તે વિદ્યાધર સુંદરી માટે પૂછ્યું.  તેમની માંગ પર, કે વિદ્યાધારી તેમને આદરપૂર્વક નમન કરે છે અને તેમને માળા આપી હતી.  દુર્વાસા મુનિએ તે માળા તેના માથા પર મૂકી અને પૃથ્વી પર ભટકવા માંડ્યો. 

 તે જ સમયે, તેણે દેવરાજ ઇન્દ્રને iraરાવત પર બેઠેલા, દેવતાઓ સાથે આવતા જોયા.  તેમને જોઈને દુર્વાસા મુનિએ માથા પર નશામાં રહેલા કાગડાઓથી ગુંજારતી માળા ઉતારી અને તેને દેવરાજ ઇન્દ્ર પર ફેંકી દીધી.  દેવરાજે તે લઈ એરાવતના માથા પર મૂકી દીધું.  ત્યારે તે માળા શણગારેલી જાણે શ્રીગંગા જી કૈલાસ પર્વતની શિખર પર બિરાજમાન હોય.  મોહક હાથી, તેની ગંધથી આકર્ષિત, તેને તેની થડથી સુંઘી નાખ્યો અને તેને જમીન પર ફેંકી દીધો.  આ જોઈને દુર્વાસા મુનિ ખૂબ ગુસ્સે થયા અને દેવરાજે ઇન્દ્ર સાથે વાત કરી. 

 દુર્વાસા જીએ કહ્યું - "ઓહ, અશિષ્ટ ઇન્દ્રને સમૃદ્ધિની વસ્તુથી! તમે ખૂબ ઉદ્ધત છો, તમે મને આપેલી આવી સુંદર માળાની કોઈ પણ બાબતનો આદર નથી કર્યો, તેથી તારા ત્રિલોકીનો વૈભવ નાશ પામશે. ઇન્દ્ર! ચોક્કસ તમે અને હું મહાન, જેમ તમે સમજો છો, તેથી જ તમે આ રીતે અમારું અપમાન કર્યું છે, તમે મારી માળાને પૃથ્વી પર ફેંકી દીધી છે, તેથી તમારું ત્રિભુવન પણ જલ્દીથી ખતમ થઈ જશે, આ સાંભળીને ઇન્દ્ર તરત જ iraરાવત હાથીની નીચે ઉતર્યો અને પાપ વિના દુર્વાસા જીને પ્રાર્થના કરી. તે કરવાથી પ્રસન્ન થયાં.પછી ઇન્દ્રના દર્શનથી પ્રસન્ન થઈને દુર્વાસા જીએ કહ્યું

 "ઇન્દ્ર.  હું દયાળુ નથી, ક્ષમાને મારા અંત conscienceકરણમાં સ્થાન નથી.  તમે વારંવાર ફરીયાદ કરવાનું ડોળ કેમ કરો છો?  હું માફ કરી શકતો નથી.  "આટલું કહીને દુર્વાસા જી ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા અને ઇન્દ્ર પણ vatરાવત પર ચ Am્યા અને અમરાવતી ગયા. ત્યારબાદથી, ઇન્દ્ર સહિત ત્રણ લોક વૃક્ષો લૂગડાં વગેરેના ભંગાણને કારણે તૂટી પડ્યા અને નાશ થવા લાગ્યા, યજ્ etc.ો થવાનું બંધ થઈ ગયા. તેણે ધ્યાન કરવાનું બંધ કરી દીધું અને લોકોને દાનમાં રસ ન હતો, આમ, ત્રિલોકિ તુચ્છ અને શક્તિવિહીન બન્યા પછી, રાક્ષસોએ દેવતાઓ પર આક્રમણ કર્યું અને બંને પક્ષે ભીષણ યુદ્ધ થયું, અંતે રાક્ષસોએ રાક્ષસોનો પરાજિત કર્યો. રાક્ષસો ભગવાન દ્વારા પરાજિત બ્રહ્માજીના આશ્રયસ્થાનમાં ગયા. 

દેવોના બધા હિસાબો સાંભળીને બ્રહ્માજીએ કહ્યું - "હે ભગવાન, તમે ભગવાન વિષ્ણુના આશ્રયમાં જશો, તેઓ તમને નિશ્ચિતપણે મારી નાખશે."  બ્રહ્મા પણ બધા દેવતાઓને એમ કહીને તેમની સાથે વિષ્ણુલોકમાં ગયા.  ત્યાં પહોંચ્યા પછી, બધાએ ભગવાન વિષ્ણુની ઘણી પ્રશંસા કરી.  તેમની પ્રશંસાથી પ્રસન્ન ભગવાન વિષ્ણુએ ભગવાનના તેમના આગમનનું કારણ પૂછ્યું.  દેવતાએ કહ્યું - "ઓ વિષ્ણો! રાક્ષસોને પરાજિત કર્યા પછી અમે તમારા આશ્રયમાં આવ્યા છીએ. હે ભગવાન. તમે અમને કૃપા કરો અને તમારા મહિમાથી અમને સમર્થ બનાવો."

 ભગવાન વિષ્ણુ વોલે - "હે ભગવાન! હું ફરીથી તમારો મહિમા વધારીશ. તમે આ સમયે હું જે કહું છું તે કરો. તમે રાક્ષસો સાથે બધી દવાઓ લાવો અને ક્ષિરાસાગરમાં રેડશો અને મંદ્રચલ પર્વતને મંથર અને નાગરાજ બનાવો નેતી તરીકે વાસુકી. રાક્ષસો અને દાનવોની સહાયથી મારી સહાય કરીને અમૃત બહાર કા .ો. સામંતવાદની મદદથી તમે રાક્ષસોને કહો છો કે 'આ કાર્યમાં મદદ કરવાથી તમને પણ તેના સમાન ભાગ મળશે ફળ.

 'તમે સમુદ્ર મંથનમાંથી નીકળેલા અમૃતને પીવા માટે સમર્થ હશો. અને તમે અમર રહેશો, હે દેવતાઓ, તમારા માટે હું એવી યુક્તિ કરીશ કે તમારા દૂષિત રાક્ષસોને અમૃત નહીં મળે અને તેમનો ભાગ ફક્ત સમુદ્ર મંથન ના દુ sufferખ સહન.  પહેલા તેણે અસૂરોને આ કાર્યમાં મદદ કરવા સમજાવ્યા.  અમૃત મેળવવાની લાલચે અસૂરોને મદદ કરવા સંમતિ આપી.  દેવો, રાક્ષસો અને દાનવો અનેક પ્રકારની દવાઓ લઈને આવ્યા અને તેમને ક્ષીરસાગરના પાણીમાં મૂકી દીધા.  તેમણે મંદારચલને અને નાગરાજ વસુકી નેતી બનાવીને અમૃત મંથન શરૂ કર્યું.  વસુકીની પૂંછડી હતી ત્યાં બાજુ પરમેશ્વરે દેવતાઓની નિમણૂક કરી હતી અને બાજુ જ્યાં રાક્ષસો હતા તેનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.  મહાતેજસ્વી બાસુકીના ચહેરા પરથી ઉભરતાં, બધા રાક્ષસો શ્વાસ લેતા શ્વાસથી ખલાસ થઈ ગયા.  એ જ શ્વાસથી વિખરાયેલાં વાદળો પૂંછડી તરફ રડતાં જ દેવોની શક્તિ વધતી ગઈ. 

 ભગવાન વિષ્ણુના કુર્મા અવતાર

 ભગવાન વિષ્ણુએ જાતે જ કાચબોનું રૂપ ધારણ કર્યું હતું અને મંદરાચલ પર્વતને તેની પીઠ પર મૂક્યો હતો જેથી મંથન સ્થિર રહે અને દરિયામાં ડૂબી ન જાય.  ભગવાન વિષ્ણુના આ અવતારને કુર્મા અવતાર કહેવામાં આવે છે.  તે ચક્ર ગદાધર દેવોએ તેમના અન્ય સ્વરૂપોમાંના એકમાં નાગરાજાને દેવતાઓમાં અને બીજા રાક્ષસોમાં ખેંચવાનું શરૂ કર્યું.  બીજો વિશાળ સ્વરૂપ જે દેવતાઓ અને દાનવોને દેખાતું ન હતું તે તે હતું જેણે મંદરાચલ પર્વતને ટોચ પર રાખ્યું હતું.  શ્રીહરિ તેમના મહિમા સાથે નાગરાજા વાસુકીમાં બળ પ્રસારિત કરતા હતા અને તેમના અન્ય મહિમા સાથે દેવતાઓની શક્તિમાં વધારો કરતા હતા.  આ રીતે, સમુદ્ર મંથન કરવાનું કાર્ય સરળતાથી ચાલવાનું શરૂ થયું. 

 સમુદ્રની મંથનમાંથી જે ઝેર નીકળ્યું

 તે સૌ પ્રથમ, કલાકૂટ નામનું ઝેર સમુદ્રમંથનથી બહાર આવ્યું, જેને જોઈને બધા દેવતાઓ, રાક્ષસો અને agesષિઓ ચિંતિત થઈ ગયા કારણ કે કલાકૂટનું ઝેર આખા વિશ્વનો નાશ કરી શકે છે, પછી તેઓ બધાએ ભગવાન શિવને રક્ષા માટે વિનંતી કરી. ભક્ત વત્સલ ભગવાન શિવએ વિશ્વના રક્ષણ માટે કાલકૂટનું ઝેર તેમના ગળામાં મૂક્યું.  ઝેરના પ્રભાવોને લીધે, તેનું ગળું વાદળી થઈ ગયું અને આ કારણોસર ભગવાન શિવને નીલકંઠ નામ મળ્યું.  એવું કહેવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવ દ્વારા ઝેર પીતી વખતે, તેના થોડા ટીપા છલકાઈને જમીન પર પડ્યા, જે સાપ, વીંછી અને અન્ય ઝેરી જીવો દ્વારા લેવામાં આવ્યા હતા.

  સમુદ્ર મંથનમાંથી 14 રત્નો :

 કુલ 14 રન (14 રતન) ની સૂચિ જે સમુદ્ર મંથનમાંથી બહાર નીકળી છે, જેને દેવતાઓ અને રાક્ષસોએ તેમની વચ્ચે વહેંચ્યા છે, 

આ 14 રત્નોનાં નામ નીચે મુજબ છે: 14 રતન 

1. કલકુટ ઝેર -

 સૌ પ્રથમ સમુદ્રમંથનમાં.કાલકુટ ઝેર બહાર આવ્યું, જેની જ્યોત ત્રણની હતી, ત્યારબાદ સંસારની રક્ષા માટે ભગવાન શિવએ હલાહલને તેના ગળામાં મૂકી દીધો.

  2. કામધેનુ ગાય -

 ગાય માતાને કામધેનુ પણ કહેવામાં આવે છે.  કામધેનુ યજ્ inમાં નિમિત્ત હતા, તેથી તે agesષિઓને આપવામાં આવ્યા. 

 3. ઉચાશ્રવ -

 સમુદ્ર મંથનમાંથી ઉચાશ્રવ નામનો એક ઘોડો નીકળ્યો, જે મનની ગતિએ આગળ વધતો હતો.  રાક્ષસોના રાજા બાલીએ તેને રાખ્યો. 

 4. ઐરાવત હાથી -

 આઇરાવત હાથી એ ઇન્દ્રનું વાહન છે. તે સફેદ રંગનો અને ખૂબ જ સુંદર હતો. 

 5. કલ્પ વૃક્ષા -

 આ સ્વર્ગનું એક વૃક્ષ છે જે બધી મનોકામનાઓને પૂર્ણ કરવા માનવામાં આવતું હતું.  

6. માતા લક્ષ્મી -

 દેવી લક્ષ્મી, જેણે તમામ પ્રકારનાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને સારા નસીબ આપ્યા, તે પણ સમુદ્ર મંથનથી જન્મે છે, તેમણે ભગવાન વિષ્ણુની ઉપાસના કરી હતી.  

7. ચંદ્ર -

 ચંદ્રને પાણીનો કારક ગ્રહ માનવામાં આવે છે.  ચંદ્રનો ઉદ્ભવ સમુદ્રના મંથનથી થયો હતો, જે ભગવાન શંકરે તેના કપાળ પર મૂક્યો હતો.  

8. શંખ -

 શંખને બિજોયનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.  હિન્દુ ધર્મમાં શંખનું ઘણું મહત્વ છે. 

 9. કૌસ્તુભ મણિ -

 ભગવાન વિષ્ણુએ સમુદ્રના મંથનમાંથી ઉદ્ભવતા આ દુર્લભ રત્નને પકડ્યો હતો. 

 10. અપ્સરા -

 અપ્સરાસ સમુદ્ર મંથનમાંથી નીકળ્યો, જે ખૂબ જ સુંદર અને આનંદકારક હતો.  રંભા દેવલોકના મુખ્ય અપ્સરાઓમાંના એક હતા.  

11. વરુણી -

 તે લિકરનો એક પ્રકાર હતો જેને રાક્ષસોએ રાખ્યો હતો.

12. પરિજાત -

 પરિજાત અથવા હરસૃંગરને સ્વર્ગનું ફૂલ પણ કહેવામાં આવે છે, તે સમુદ્ર મંથનમાંથી પણ બહાર આવ્યું છે.  ભગવાન શિવને તેના ફૂલો ખૂબ જ ગમે છે.  

13. ભગવાન ધનવંતરી -

 ધન્વંતરી દેવતાઓના ચિકિત્સક હતા અને આયુર્વેદના પિતા પણ માનવામાં આવે છે.

 14. અમૃત -

 ધન્વંતરી દેવ તેમના હાથમાં અમૃત લઈને સમુદ્રમાં દેખાયા.  અમરત્વ આપવાની સાથે, અમૃતમાં પણ તમામ પ્રકારના રોગ અને શોકનો નાશ કરવાની ક્ષમતા હતી. 

 ભગવાન વિષ્ણુના મોહિની અવતાર 

અમૃતના લોભમાં અસુર સમુદ્રના મંથન માટે તૈયાર હતા, ત્યારબાદ ધન્વંતરી અમૃતની સાથે સમુદ્રમાંથી બહાર નીકળી ત્યારે અસુરનો ધીરજ તૂટી ગયો અને તેઓએ ધન્વંતરીથી અમૃત છીનવાનો પ્રયાસ શરૂ કર્યો.  ધન્વંતરીથી અમૃત છીનવી લીધા પછી, અસૂરોએ તેમના સદ્ગુરુ સ્વભાવને લીધે પહેલા પોતામાં અમૃત પીવા માટે લડવાનું શરૂ કર્યું, પરંતુ કોઈ અમૃત પી શક્યું નહીં.  આ જોઈને દેવતાઓએ ભગવાન વિષ્ણુની મદદની વિનંતી કરી. 

 ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ કહ્યું કે અસુરોનો અમૃત પીવાથી અમરત્વ પ્રાપ્ત કરવું પણ સૃષ્ટિ માટે લાભકારક નથી.  એમ કહીને ભગવાન વિષ્ણુએ મોહિનીનું રૂપ ધારણ કર્યું, જે તમામ પ્રકારના સ્ત્રીની ગુણોથી ભરેલી હતી.  ભગવાન વિષ્ણુના આ અવતારને મોહિની અવતાર પણ કહેવામાં આવે છે.  મોહિનીનું રૂપ ધારણ કરીને ભગવાન અસુરોની વચ્ચે ગયા.  જ્યારે અસુરોએ પહેલાં લવણ્યાને આઈમા તરીકે જોયો ન હતો, ત્યારે દરેક ભગવાનની માયાથી મોહિત થઈ ગયા હતા.  ત્યારે મોહિનીએ કહ્યું કે તમે બધા વ્યર્થ લડતા રહ્યા છો, હું આ અમૃતને દેવતાઓ અને રાક્ષસોમાં સમાનરૂપે વહેંચું છું.  આ રીતે, તેણે બે પંક્તિઓ બનાવી, પ્રથમ રાક્ષસો અને બીજી દેવતાઓ અને દગાથી, ફક્ત દેવતાઓને અમૃત ખવડાવવાનું શરૂ કર્યું.

  મોહિનીના મોહમાં મોહિત તે સમજી શક્યો નહીં, પરંતુ રાહુ નામના રાક્ષસને આ યુક્તિ સમજી અને તેનો વેશ બદલીને દેવતાઓની લાઇનમાં બેસીને અમૃત પીધો.  તે અમૃત તેના ગળામાં પહોંચ્યું હતું કે ચંદ્ર અને સૂર્ય, દેવતાઓના કલ્યાણથી પ્રેરિત થયા પછી, તેનો ભેદ જાહેર કરે છે.  ભગવાન વિષ્ણુને આ વિશેની જાણ થતાં જ તેણે રાહુને તેના માથાથી સુદર્શન ચક્રથી અલગ કરી દીધો, પરંતુ રાહુના શરીરના બંને ભાગ અમૃત પીવાને કારણે બચી ગયા.  માથાના ભાગને રાહુ અને ધારના ભાગને કેતુ કહેવામાં આવે છે.  આ બંને શેડો ગ્રહો છે.

  જ્યોતિષ શાસ્ત્રમાં તેમનું ઘણું મહત્વ છે અને આ બંને પડછાયા ગ્રહો અન્ય નવા ગ્રહો પર વિશેષ અસર કરે છે.  ત્યારથી, રાહુનો તે ચહેરો ચંદ્ર અને સૂર્ય સાથે અખૂટ તિરસ્કારને ઠીક કરે છે, જે હજી પણ તેમને ત્રાસ આપે છે.  અમૃત પીધા પછી, દેવતાઓની શક્તિ ફરીથી વધી અને તેઓએ રાક્ષસો પર હુમલો કર્યો અને તેમને હરાવી સ્વર્ગનું રાજ્ય મેળવ્યું.

તમામ પ્રકારના સદ્ભાગ્ય આપનાર દેવી લક્ષ્મીનો જન્મ સમુદ્ર મંથન કથાની કથા સાથે પણ જોડાયેલો છે.  જે વ્યક્તિ લક્ષ્મીજીના જન્મની આ કથા સાંભળે છે અથવા વાંચે છે તે માતા લક્ષ્મી દ્વારા ધન્ય છે.

 

કૂર્મ અવતાર ( સમુદ્ર મંથન ) કથા ની PDF ડાઉનલોડ કરવા અહીં ક્લિક કરો

Important:-For better result always use google cromeNote:-Please Always Check and Conform Above Details with The Official Website and Advertisement / Notification.